Türkiye her yıl milyarlarca lirayı ‘çöpe’ atıyor
İLAYDA KILIÇAY
Pandemiyle birlikte pek çok sektörde tedarik zincirinde kırılma yaşandı. Gıda sektörünün de üretim planlarının şaştığını belirten Fazla Gıda Kurucusu ve CEO’su Olcay Silahlı, “Tam rakamlar belli değil ancak yüzde 3 kalıcı atığı olan firmanın firesi pandemi nedeniyle en az yüzde 4’e çıktı” diye konuştu.
Silahlı, “Toplam gıda atığının yüzde 50’si evde olur ve gıda atığı yönetiminin belki de en kötü olduğu yer ev içidir. Pandemiyle evde gıta atığı da artmaya başladı” dedi.
“Gıda atiğinin önemli sebeplerinden biri de iadeler”
Silahlı, gıda atığının en önemli nedenlerine ise şu sözlerle değindi: “Gıda atığının önemli sebeplerinden biri de iadeler. Raftan 15 gün önce çekilen bir ürün hala tüketilebilir bir ürün. Bunu iade etmek için raftan çekiyorsunuz ve diğer firmanın gelip almasını bekliyorsunuz. Bu süreç 1-2 hafta sürüyor ve sonrasında ürün çöp oluyor.”
Türkiye’de iadesizliğin artması gerektiğini ve artacağını belirten Silahlı perakende zincirlerin bu konuda adımlar attığını belirtti. Silahlı, “İadesizlik sürecinin gelişmesi atıkla mücadeleyi güçlendirecek. Gıda bağışı teknik olarak atık sayılmıyor. Bunun sebebi şu; bir gıda insan tüketimi için üretildiğinde insan tüketimi ile sonuçlanmalı ki atık olmasın. Bağışta da insan tükettiği için atık sayılmamış oluyor dolayısıyla iadesizlik, bağış ve indirimli satışlarla market zincirleri bu sorunu çözmeye çalışıyor” dedi.
Restoranların bu süreçle daha zor mücadele ettiğini ve pandemi öncesine göre daha fazla atığın restoranda kaldığını belirten Silahlı sözlerini şöyle sürdürdü: “Özellikle atıkla mücadele için küçük yerlerde bağış uygulaması yapmak çok mümkün değil çünkü bir kamyonun kafede kalan 5 poğaçayı almaya gitmesi hem daha fazla karbon emisyonuna ve maliyete neden oluyor. Bu nedenle hayata geçirdiğimiz Fazla uygulamasıyla tüketiciyi de sürece kattık.”
Silahlı, gıda israfını önlemek ve karbon emisyonunu azaltma hedefiyle kurdukları ‘Fazla Gıda’ uygulamasına da şu sözlerle değindi: “Nerde ne kalırsa kalsın, ister 50 kilo ister 3 tır, ne şartlarda hangi ürün olursa olsun Fazla Gıda o ürünün hızlı bir şekilde alınıp doğru yere gitmesini ve şeffaf bir şekilde sürecin izlenebilmesini sağlıyor. İadesizlik süreicinin hızlı ilerlemesine bu anlamda bir katkımız var. Türkiye’de 50’ye yakın ulusal ve uluslararası firmayla çalışıyoruz. 36 şehirde günlük operasyon yapılıyor. Son kullanma tarihi ya da tavsiye edilen son tüketim tarihi gelmiş, geçmiş ; ambalaj hasarı olmuş ya da olmamış her türlü gıdayı hatta gıda dışı ürünü kabul ediyoruz.”
“Tavsiye edilen tüketim tarihi geçmiş ürünler de bağışa uygundur”
Tüketim tarihi geçmiş ürünlerin de bağışa uygun oluğunu vurgulayan Silahlı, “Türkiye’de gıda atığının önemli sebeplerinden birisi son tüketim tarihi ve tavsiye edilen tüketim tarihi arasındaki farkın bilinmemesi ve tavsiye edilen tüketim tarihi geçmiş ürünlerin çöpe atılma eğilimi. Böylece hiç bir ürün toprağa gömülmüyor ya da yakılmıyor. Bu sayede karbon ayak izini ciddi boyutta azaltmış oluyoruz ve finansal olarak da şirketler fayda sağlıyor” diye konuştu.
“Önümüzdeki 2-3 sene içerisinde bu altyapiyla çalişmayan şirketin kalmamasini hedefliyoruz”
Silahlı gelecek planlarına ilişkin ise şu açıklamayı yaptı: “Son 2 yılda firmaların bu konuya daha sıcak baktığını görüyoruz. Ancak bunun daha da hızlı olması gerekiyor. Şu anda Türkiye’de görüşme aşamasında olduğumuz 180 firma var. Önümüzdeki 2-3 sene içerisinde bu altyapıyla çalışmayan şirketin kalmamasını hedefliyoruz. 2022 başı itibarıyla yurt dışında operasyonlarımızı başlatmak istiyoruz.”
