Sabancı Üniversitesi İdare Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin beşincisi 2 Mayıs Salı günü gerçekleşti. “Kahramanmaraş Sarsıntılarının Ekonomik Etkileri” başlığıyla Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Orhan Erem Ateşağaoğlu moderatörlüğünde gerçekleşen seminerin konuğu İktisatçı-Yazar ve Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez oldu.
Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Orhan Erem Ateşağaoğlu, seminerin açılışında yaptığı konuşmada, “6 Şubat afetinde 50 binin üzerinde insanımızı kaybettik. Binlerce yaralımız var. Zelzelenin manevi yükü çok ağır. Yapılan çalışmalara nazaran zelzelenin ekonomik maliyeti de çok büyük 11 vilayetimizin GSYH’dan aldığı hisse yüzde 9.8, toplam ihracattaki hissesi da yüzde 8.6. Genelde bu tıp afetlerin tahlili yapılırken direkt tesirleriyle birlikte dolaylı maliyeti ve tetiklediği maliyetleri de eklemek gerek. Bölgedeki ekonomik aktivitedeki düşüş başka bölgelere ve tüm Türkiye’ye yansıyacak vakit içinde. Direkt etkiyi yanlışsız ölçmeden dolaylı ve tetiklenen tesirleri hakikat ölçmek mümkün değil” dedi.
Afet sonrasında manevi, maddi kayıplarımız çok büyük
Seminerin konuk konuşmacısı İktisatçı-Yazar ve Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, “Türkiye’ye zelzelelerin direkt ve dolaylı maliyeti 100 – 120 milyar doları bulacak. Tahminen 150 milyar dolara kadar gidebilir” değerlendirmesinde bulundu. Zelzelenin ekonomik maliyetine ait yaptığı birinci hesaplamaların 600 bin konut üzerinden 50 milyar dolar olduğunu söyleyen Mahfi Eğilmez, şöyle konuştu:
“200 bin istihdam kaybı var”
“Cumhurbaşkanlığı tarafından ekonomik bilgiler bir ay sonra yayınlandı. Bu datalara nazaran 518 bin konut üzerinden sarsıntının maliyeti 94 milyar dolar olarak çıkıyor karşımıza. Sarsıntının maliyetini ikiye ayırıyorum. Birincisi direkt maliyetler. Bunlar yıkılan binaların tekrar yapılması, konutların döşenmesi, destekler… Dolaylı maliyetler neler? 200 bin istihdam kaybı var. Bu birkaç ay sürecek. Sonrasında inşaatlar başlayacağı için bu kayıp kapanacak. 3.5 milyar dolar civarında ihracat kaybımız olacak bölgeden. 1.1 milyar dolar vergi, 7.5 miyar dolar GSYİH kaybı olacak. Bu hesaplamalar sonucunda ortaya çıkan finansman gereksinimi kabaca 98 milyar dolar. Bu en düşük iddia.”
Kültürel kaybımız çok büyük
Mahfi Eğilmez, “Bölgede çok büyük insani kayıp var. Bugün bahsimiz prestijiyle maddi istikametten bakıyoruz fakat manevi istikametten çok büyük kayıpları olan insanlarımız var. Bölgeden ayrılan insanların tekrar oraya dönmesi, moral manasında da büyük zahmetleri var. Yakınlarını, organlarını, kaybeden beşerler var. Kültürel kaybımız hem manevi hem maddi çok büyük” dedi.
