Yaklaşık 10 yıllık bir ortanın akabinde tekrar yakınlaşan Türkiye ve Mısır, ticari iş birliklerini süratle artırıyor. Son olarak geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Fevkalâde Ortak Tepesi sırasında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi ile görüştü. İki önderin objektiflere yansıyan samimi manzaraları, Türkiye ile Mısır ortasında yeni açılan beyaz sayfayı da özetliyor.
İlişkilerin düzelmesi sonrasında bilhassa Türkiye’de yüzde 60’ı aşan enflasyondan bunalan Türk şirketleri, Türkiye’de üretim yapmak yerine Mısır’ı tercih ediyor. Pek çok bölümden Türk markaları, üretim üslerini Mısır’a taşırken ülkedeki Türk yatırımlarının büyüklüğü 2,5 milyar doları aştı.
Erdoğan “Asla görüşmem” demişti
Türk şirketlerinin Mısır’a direkt yatırım yapmaları, iki ülke ortasında Hür Ticaret Antlaşması’nın (STA) yürürlüğe girdiği 2007 yılında başladı. Türk şirketler Mısır’daki nitelikli sanayi bölgelerinde üretime geçerek ABD, İsrail ve Mısır ortasındaki “gümrüksüz ticaret” mutabakatından yararlanmaya başladı. Bilhassa dokumacılık ve konfeksiyon bölümündeki pek çok büyük şirket Mısır’da fabrika kurdu. 2010 – 2011 yıllarında Mısır’da yaşanan siyasi çalkantılara karşın, ülkedeki Türk yatırımları artarak devam etti.
Aradan geçen yaklaşık 10 yılda ekonomik münasebetler ise sürat kaybetse de devam etti. Türkiye ile Mısır ortasındaki dış ticaret 2013 sonunda 5 milyar dolar iken bu sayı 2022 sonunda 7 milyar dolara ulaştı.
“Enflasyon, şirketleri Mısır’a yönlendiriyor”
Dış Ekonomik İlgiler Konseyi (DEİK) bünyesindeki Türkiye-Mısır İş Kurulu Lideri Mustafa Denizer, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Nisan 2023’te Mısır’ın Türk vatandaşlarına yönelik vize uygulamasını kaldırdığını hatırlatıyor.
Bu gelişme ile birlikte Mısır’ın tekrar Türk iş dünyasının gündemine girdiğini belirten Denizer, “Türkiye’de üretim maliyetlerinin enflasyon nedeni ile çok artmış olması şirketleri Mısır’da üretime yönlendiriyor. Dış ticarette rakip ülkeler ile milletlerarası piyasalarda rekabet edebilmek için pek çok daldan Türk şirketler, Mısır’da üretim yapmayı tercih ediyor” diye konuşuyor.
Denizer’in verdiği bilgilere nazaran, Mısır’daki Türk yatırımları toplam 2,5 milyar dolar büyüklüğe ulaşmış durumda. 2023 itibariyle yaklaşık 35 Türk sanayi şirketi, Mısır’da yıllık 1,5 milyar dolarlık ciro elde ediyor. Yıl sonuna kadar Mısır’daki direkt Türk yatırımlarının 500 milyon dolar daha artması bekleniyor.
Art arda fabrika yatırımları yapılıyor
Mısır’ın dış ticarette büyük avantajlara sahip olduğunu vurgulayan Denizer, “Mısır’ın ABD, AB, Güney Amerika ve Afrika ülkeleri ile gümrüksüz ticaret muahedeleri var. Türk şirketler için Mısır’da üretim yaparak tüm bu pazarlara Türkiye’ye nazaran çok daha az maliyetlerle üretim yaparak ulaşmak mümkün” diyor.
Türkiye’de yaklaşık 500 dolar olan personellik maliyeti, Mısır’da 150 dolar civarında. Ayrıyeten elektrik ve doğalgaz maliyetleri de Türkiye’ye nazaran çok düşük. Bu avantajlar, Mısır’a olan ilgiyi giderek artırıyor. Şu anda Arçelik’ten Şişecam’a, Temsa’dan Yıldız Holding’e kadar pek çok bölümden dev Türk firmaları, Mısır’da üretim yapıyor.
Örneğin Mısır’ı üretim ve ihracat üssü seçen Temsa, 1000 adet kapasiteli fabrikasında otobüs ve midibüs üretip ihraç ediyor. Yıldız Holding’in MENA Bölgesi’nin en büyük ikinci bisküvi pazarı olan Mısır’da Pladis markasıyla biskivü fabrikası bulunuyor. İskenderiye, Kahire ve İsmailiye olmak üzere Mısır’daki üç kentte fabrikası bulunan Yeşim Dokuma, dünyanın önde gelen spor kıyafeti markalarına yönelik üretim yapıyor.
Türkiye’nin en büyük holdingi olan Koç Holding’e bağlı Arçelik, Mısır’da 100 milyon dolarlık yatırımla kurduğu yeni fabrikasını yıl sonuna gerçek devreye almaya hazırlanıyor. İskefe Holding, LCWaikiki, Eroğlu Kümesi, Yeşim Dokuma, Şahinler Holding ve Hayat Holding üzere Türk şirketleri de yakın vakitte Mısır’da yeni yatırımlar yapmaya hazırlanıyor.
Türk şirketler Mısır’da direkt 70 bin şahsa istihdam sağlarken dallar içerisinde dokuma ve konfeksiyon kesimi büyük yer kaplıyor. Şu anda Mısır’ın toplam dokumacılık ve konfeksiyon ihracatının üçte birini Türk firmaları yapıyor.
“Türk şirketler kapıda karşılanıyor”
İki ülke ortasındaki diplomatik alakaların yine tesis edilmesi sonrasında, Mısır hükümetinin Türk şirketlerine çok sıcak yaklaşıldığını vurgulayan Mustafa Denizer, “Gerek ilgili bakanlıklar gerek yatırımla alakalı kurumlar, Türk şirketlerini kapıda karşılıyorlar; ellerinden geldiği kadar dayanak veriyorlar ve bilgilendirme yapıyorlar” halinde konuşuyor.
Mısır’da Türk şirketlerinin yaşadığı tek kahrın ülkedeki döviz azlığı nedeni ile ödemelerin gecikmesi olduğunu da kelamlarına ekleyen Denizer, şunları söylüyor:
“Mısır iç piyasasına direk mal satan Türk şirketleri paralarını tahsil etmekte zorlanıyor. Bu noktada Mısır hükümetinden Türk şirketlerine müspet ayrımcılık yapılmasını talep ediyoruz. Döviz sorununu aşabilmek için aramızdaki ticaretin lokal para üniteleri yapılması gündemde. Bu hususta iki ülkenin merkez bankaları görüşmeler yapıyor.”
“Mısırlı firmalarla iş birliğini artıracağız”
Ekim ayında iki ülke ortasındaki ticari alakaları güçlendirmek için Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Mısır’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyarette Bakan Bolat’a eşlik eden Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) İdare Heyeti Lideri İbrahim Burkay, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada “Mısır ile ticareti 5 yıl içinde 15 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz” diyor.
Yeni devirde Türkiye’nin otomotiv ve dokumacılık merkezi olan Bursa ile Mısır ortasındaki ticari alakaların geliştirilmesine odaklandıklarını kaydeden Burkay şöyle konuşuyor:
“Mısırlı firmalarla üçüncü ülkelerde de işbirliği fırsatlarına sahip olduğumuzu düşünüyoruz. Mısır’da konut dokuması bölümüne yönelik bir fuar düzenlemek için çalışmalara başlayacağız. Yurt dışı fuar düzenleme yetkisine sahip olan KFA Fuarcılık şirketimizin 10 yıllık fuarcılık birikimini ve deneyimini Mısır’a taşıyacağız. Mısır’da birinci olacak bu fuar ile eş vakitli bir kumaş fuarı da düzenleyeceğiz. Mısır’la iş birliğimizin her alanda geliştirilmesi için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
DW Türkçe / Aram Ekin Duran
